Przyjaźń jest wzajemnym dawaniem siebie innym pozbawionym egoizmu. Jest ona elementem bycia wśród innych, a zatem wchodzi w zakres kompetencji społecznych jednostki. Ujmowanie przyjaźni w kontekście kompetencji społecznych sprawia, że będziemy ten związek rozumieć jako nacechowaną dodatnio emocjonalnie interakcję, w której obie strony mają równe wobec siebie prawa i łączy je satysfakcjonująca współpraca.

Zdaniem wielu autorów z przyjaźnią wiąże się zawsze pewne wartości, których partnerzy interakcji się spodziewają. Oczekiwanie i zrozumienie tych wartości nie jest jednoznacznie rozumiane. P. Wright (1999) przyjmuje trzy grupy wartości, których spodziewamy się ze strony przyjaciela:

wartości stymulujące rozwój intelektu, wyobraźni i zainteresowań z jednoczesnym poszerzeniem kręgu wiedzy i rozbudzeniem nowych, interesujących oraz wartościujących idei, dzięki którym partner staje się bogatszy duchowo;

wartości utylitarne, które odnoszą się do stopnia w jakim dana jednostka widzi partnera jako osobę chętną do współpracy i pomocy oraz gotową do poświęcenia swojego czasu i posiadanych zdolności po to, aby pomóc przyjacielowi w realizacji planów i dążeń życiowych oraz ułatwić zaspokojenie jego potrzeb życiowych;

wartości wzmacniające własne „ja”. Chodzi tu o to, w jakim stopniu widzimy partnera jako osobę dodającą nam odwagi oraz skłonną do udzielenia poparcia, a jednocześnie nie stanowiącej dla nas zagrożenia.

Jakkolwiek wymienione wyżej wartości różnie są sformułowane, to jednak w podstawowych swoich właściwościach są one bardzo do siebie zbliżone. Zatem głównym motywem podejmowania związków przyjacielskich jest dążenie do uzyskania własnej wartości i równowagi psychicznej, co z kolei implikuje potrzebę wymiany świadczeń będących wynikiem kalkulacji zysków i strat. Jednakże przyjaciele tworzący diadę mogą się znacznie różnić pod względem rodzaju wynagrodzeń, którym przypisują wysoką wartość w przyjaźni. Nagrody w stosunkach przyjacielskich najczęściej koncentrują się na partnerze interakcji, dotyczą faktycznego lub oczekiwanego podtrzymywania przez partnera własnego „ja”, posiadania informacji o nim, obopólnej potrzeby wzajemnego współdziałania, jak również przeświadczeniu, że w każdej sytuacji możemy liczyć na pomoc i poparcie ze strony przyjaciela.

Wyniki badań nad powstawaniem przyjaźni wykazują rzadką zgodność – jeden ogólny czynnik jest najważniejszy w większości dokonywanych wyborów. Tym czynnikiem jest podobieństwo. Przyjaźnie zawierane są często wśród dzieci w zbliżonym wieku. Oczywiście zdarzają się przyjaźnie pomiędzy osobami w różnym wieku, szczególnie, gdy wychodzą one poza grupowanie wiekowe narzucone przez szkołę. Jednak, gdy nie są ograniczone przez dorosłych, wolą wybierać przyjaciół w tym samym okresie rozwojowym.

Wobec powyższego można postawić pytanie: czy ludzie stają się przyjaciółmi, dlatego, że mają podobne zainteresowania i preferencje, czy też rozwijają się u nich podobne zainteresowania i preferencje, ponieważ są przyjaciółmi?

Ważnym przesłaniem niniejszej monografii, zdaniem autorek, jest możliwość odniesienia się do naukowego ale równocześnie i praktycznego, wymiaru wiedzy, postulującego poszerzenie instrumentarium badawczego dotyczącego przyjaźni jako wartości w relacjach społecznych dzieci i młodzieży.