Instruktaż do korzystania z kwestionariusza

Kwestionariusz można wykorzystywać co roku, za każdym razem jednak używamy innego koloru długopisu. Dzięki temu mamy wgląd w postępy ucznia na przestrzeni kilku lat. Został on tak skonstruowany, aby przebieg diagnozy był sprawny i nie wymuszał na prowadzącym długich zapisów. Przy badaniu poszczególnych funkcji są podane różne opcje, wystarczy tylko odpowiednie zaznaczyć.

Instruktaż szczegółowy

Ad. I. Charakterystyka ucznia

Należy podkreślić właściwe określenie w kwestionariuszu.

Informacje na temat ucznia zdobywamy poprzez:

– obserwację,

– wywiad z rodzicami,

– wywiad z nauczycielami,

– analizę badań lekarskich,

– analizę badań psychologiczno-pedagogicznych.

Ad. II. Charakterystyka czynności komunikowania się

Należy podkreślić właściwe określenie.

Prosimy ucznia o wypowiedź na temat przedstawionych ilustracji, o nazwanie przedmiotów, osób oraz wykonywanych czynności. Zalecane narzędzia badawcze:

– ilustracje bogate w treść (skojarzone z obszarem zainteresowań ucznia na danym poziomie

rozwoju umysłowego i fizjologicznego),

– piktogramy,

– ilustracje „Cztery pory roku”:

załącznik nr 1 „Lato nad morzem”,

załącznik nr 2 „Jesień w parku”,

załącznik nr 3 „Zima w górach”,

załącznik nr 4 „Wiosna nad stawem”,

– karta z obrazkami – „Nazywanie czynności” (załącznik nr 5).

Ad. III. Słuch fonematyczny

Zasłaniając usta, na przykład kartką papieru, należy wyraźnie wymówić głoski oznaczone przez podane litery i zaznaczyć w kwestionariuszu sposób, w jaki są one realizowane przez ucznia (załącznik nr 6). Następnie prosimy, aby uczeń wyróżnił kolejno głoskę w nagłosie, wygłosie i śródgłosie wyrazu oraz określił miejsce występowania danej głoski w wyrazie (załącznik nr 7).

Przy badaniu analizy i syntezy słuchowej można skorzystać z wymyślonych przez siebie zdań i wyrazów, wykorzystać propozycje przygotowane przez nas (załącznik nr 8) bądź też skorzystać ze wzorów podanych przez I. Styczek. Wymyślając samodzielnie zdania, należy pamiętać, że zaczynamy zawsze od wersji najprostszych, tzn. zdań krótkich, wyrazów 1-, 2-, 3-sylabowych bez grup spółgłoskowych.

Dopiero w trakcie badania zwiększamy stopień trudności.

Ad. IV. Czytanie

1. Znajomość l i t e r

Wykorzystując plansze z napisanymi znakami graficznymi głosek (załączniki nr 9a, 9b, 9c, 10a, 10b, 10c), prosimy dziecko, aby przeczytało pokazaną przez nas literę. Zaznaczamy w tabeli pod daną literą: + lub – (w zależności od odpowiedzi dziecka).

2. S y n t e z a i a n a l i z a

Z podanych wzorów zdań i wyrazów (załącznik nr 11) robimy rozsypanki, a następnie prosimy dziecko o wykonanie kolejnych ćwiczeń. Sposób realizacji zadań odnotowujemy na wykropkowanej linii.

3. Obserwacja zachowania przy czytaniu

Prosząc dziecko o przeczytanie liter, sylab, wyrazów czy zdań, obserwujemy je, zaznaczając jednocześnie właściwe cechy w kwestionariuszu (załączniki nr 9a, 9b, 9c, 10a, 10b, 10c).

4. Technika czytania

Prosimy ucznia o przeczytanie wyrazu, zdania, tekstu i sprawdzamy, jaką techniką się posługuje podczas czytania. Właściwe określenia zaznaczamy w kwestionariuszu (załączniki nr 12, 13, 14).

5. Rozumienie

Prosimy dziecko o przeczytanie zdania, krótszego bądź dłuższego tekstu, i za pomocą pytań sprawdzamy stopień zrozumienia treści (załącznik nr 14).

6. Błędy w czytaniu

W trakcie czytania ze zrozumieniem tekstu obserwujemy jednocześnie, jakie uczeń napotyka trudności. W kwestionariuszu są wypisane najczęściej występujące błędy, należy tylko właściwe podkreślić bądź dopisać inne. Ponadto posługując się tekstem ze wstawkami obrazkowymi (załącznik nr 15), sprawdzamy umiejętność poprawnego stosowania przez dziecko końcówek fleksyjnych.

Ad. V. Pisanie

1. Umiejętność zapisywania liter

Dyktujemy uczniowi kolejno litery i prosimy o ich zapisanie. Analizując jego pracę, zaznaczamy te, które uczeń zna i potrafi zapisać. Jednocześnie zaznaczamy, czy są to litery pisane czy drukowane.

2. Obserwacja zachowania przy pisaniu

Obserwacji dokonujemy podczas wykonywania przez ucznia prac pisemnych (patrz punkt 6). Spostrzeżenia podkreślamy w kwestionariuszu.

3. Technika pracy

Informacje na ten temat uzyskujemy również w trakcie wykonywania prac pisemnych.

4, 5. F o r m a  g r a f i c z n a  i  b ł ę d y  o r t o g r a f i c z n e

Zaznaczamy właściwe informacje na ten temat po dokładnej analizie tekstu napisanego przez ucznia. Czynności tej nie wykonujemy w jego obecności.

6. Sposób  p i s a n i a

W zależności od wieku prosimy o wykonanie wszystkich bądź tylko wybranych form pisemnych (odwzorowywanie, pisanie z pamięci, pisanie ze słuchu, wypowiedź własna). Informacje w kwestionariuszu zaznaczamy zarówno w trakcie pracy ucznia, jak i po jej zakończeniu. Można wykorzystać zaproponowane przez nas teksty lub opracować je samodzielnie. Ważne jest, aby były one dostosowane do poziomu rozwojowego ucznia. Zawsze zaczynamy od treści łatwiejszych, następnie przechodzimy do trudniejszych (załączniki nr 9a, 9b, 9c, 10a, 10b, 10c, 12, 13, 14).