Wstępne rozeznanie w problematyce nudy uzmysławia, że trudno sformułować jej rzeczową, ścisłą definicję. Według słownikowej, jest to:

niemiły stan, niemiłe uczucie spowodowane zwykle bezczynnością, brakiem interesującego zajęcia, brakiem wrażeń, monotonią życia; cecha rzeczy wywołującej taki stan^[1].

Nuda jawi się zatem jako cecha egzystencji człowieka, właściwość świata o znaczeniu pejoratywnym. Trudno znaleźć osobę, która nigdy w swoim życiu nie doświadczyła nudy. W sferze językowej może ona przybierać zarówno łagodne, jak i „śmiertelne” oblicze, czego wyrazem jest choćby „ziewanie z nudów ”, ale i metaforyczne „zabijanie nudy” i „umieranie z nudy”. Nie bez znaczenia jest sama artykulacja tego słowa, która niejako wpasowuje się w traumatyczne rozciągnięcie tego stanu w czasie. Stanowcze stwierdzenie: [nuda] przywołuje skojarzenia krótkotrwale utrzymującego się stanu – nudy dopadającej człowieka chwilowo i bez większych konsekwencji dla jego funkcjonowania, jednakże w wypowiedzi zawierającej wzdłużenie samogłosek kryje się obezwładniająca, destrukcyjna jej siła, która „zieje” i dręczy. Pojęcia nudy próżno jest szukać w słowniku pedagogicznym W. Okonia^[2] (zarówno w starszej, jak i nowej edycji), leksykonie pedagogiki B. Śliwerskiego i B. Milerskiego^[3], a także w Encyklopedii pedagogicznej XXI wieku pod redakcją T. Pilcha^[4]. Okoliczność tę podkreślał wielokrotnie L. Witkowski, który uważał, że kategoria ta, wynikająca z codzienności szkoły, powinna znaleźć należyte miejsce w pedagogicznej narracji^[5]. Pisał:

Skoro dla przykładu „nuda” jest jednym z najbardziej dramatycznie centralnych zjawisk w interakcji szkolnej, to trzeba bardzo szczególnego nastawienia „słownikowego”, żeby go w słowniku nie umieszczać^[6].

Co zatem wywołuje nudę i jakie aspekty są z nią związane? Cenny trop zawiera słownikowa prezentacja tego pojęcia, z którego wynika, że okolicznościami sprzyjającymi jej wystąpieniu są bezczynność i jednostajność określonych sytuacji, które nie niosą ze sobą żadnej tajemnicy. Wymieniona jako pierwsza „bezczynność” nie zawsze przywołuje negatywne skojarzenia. Wielu z nas w sytuacji nawału pracy marzy o „słodkiej bezczynności”, czyli składowej biernego wypoczynku. Ponadto stwierdzenie, że nuda jest skutkiem bezczynności, może wywoływać mylne przekonanie o bezwzględnym jej pokonaniu poprzez pracę, jednakże, jak zauważa T. Gadacz, wykonywana praca może przezwyciężyć bezczynność, ale nie zawsze eliminuje nudę^[7]. Potwierdzeniem takiej tezy są rzesze nudzących się pracowników – osób uwikłanych w czynności zawodowe, których wykonywanie nie przezwycięża nudy, lecz paradoksalnie ją wywołuje. Przykład ten z kolei wiedzie do innego „nudogennego” czynnika, czyli monotonii przejawiającej się we wspomnianej jednostajności, tj. powtórzeniach. M. Zaleski w rozważaniach na temat nudy pisze tak:

O ile zatem trudno powiedzieć, czym jest nuda, o tyle panuje zgoda co do tego, że nuda jest przede wszystkim wynikiem powtórzeń, dopada nas wtedy, gdy udziałem naszym staje się stale „to samo”^[8].