Ile niuansów i smaczków skrywają nauki pedagogiczne niepodobna stwierdzić. Z łatwością jednak można dotrzeć do najciekawszych nurtów w teoriach wychowania, jeśli ma się w zanadrzu odpowiednią literaturę.

Współczesne teorie i nurty wychowania Bogusława Śliwerskiego – pedagoga, profesora zwyczajnego Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego – to kompendium wiedzy o pedagogice sensu stricto. Autor omawia kilkanaście teorii współczesnej pedagogiki, które naukę wzbogaciły, tworząc ją taką, jakiej dziś uczy się pedagogów in spe. Pedagogika Gestalt, międzykulturowa, antyautorytarna to tylko nieliczne z idei ważnych z punktu widzenia nauk o wychowaniu i całej kultury. W publikacji B. Śliwerskiego znajdziemy więc skrupulatne opisy samych nurtów oraz wspomnienie sylwetek ich założycieli. To ważna książka dla osób zainteresowanych historią pedagogiki i jej współczesną kondycją. Dzięki naprawdę przejrzystemu wydaniu sprawdzi się szczególnie w przypadku studentów nauk o wychowania, którzy z pewnością uczynią z niej swoistą Biblię.

Recenzowała: Dominika Makowska
http://www.kulturatka.pl/2015/09/19/wspolczesne-teorie-i-nurty-wychowania/
 

[…] Autor ( … ) podjął się zadania niezwykle trudnego. Przybliża czytelnikowi najnowsze tendencje występujące zarówno w teorii jak tez praktyce wychowawczej realizowanej w różnych częściach globu. Omawia 17 odmiennych koncepcji mających istotne znaczenie dla budowania teoretycznych i metodologicznych podstaw pedagogiki. Podejmuje też próbę skonstruowania teoretycznego (metateoretycznego) modelu prowadzenia badań porównawczych nad różnymi teoriami wychowania.

Praca (…) stanowi dobrze napisane kompendium wiedzy z zakresu pedagogiki porównawczej ostatnich dwóch dekad rozwoju kultury intelektualnej w świecie.

Interesującym zabiegiem metodycznym zastosowanym przez autora omawianej pracy jest przedstawienie pewnych elementów biografii pisarzy reprezentujących najpełniej określony nurt przywoływany przez niego w toku analizy. Często doświadczenie życiowe autora danej koncepcji, ukazane losy, ważne zdarzenia z jego biografii uwiarygadniają teoretyczny namysł i próby jego weryfikacji w praktyce edukacyjnej.

Podkreślić trzeba właśnie dydaktyczny sens ocenianej książki. Jest ona niezbędna w kształceniu studentów pedagogiki i innych kierunków o specjalności nauczycielskiej. Projektowana reforma systemu edukacji musi opierać się na znajomości przez jej realizatorów zarówno nowych teorii pedagogicznych jak też praktycznych rozwiązań stosowanych już z powodzeniem w różnych regionach świata.

Wielu nauczycieli pracujących dzisiaj w polskich szkołach uzyskało wysokie kwalifikacje w zupełnie innej rzeczywistości ustrojowej. Uczyli się oni innej pedagogiki i metodyki nauczania. Dzisiaj ta wiedza wymaga uzupełnień, a niekiedy całkowitej weryfikacji. Są oni potencjalnymi kandydatami studiów podyplomowych z różnych dziedzin pedagogiki. Wydaje się, że treści recenzowanej pracy powinny stanowić istotny element ich doskonalenia pedagogicznego.

Adresatem tej pracy obok nauczycieli akademickich są studenci pedagogiki i innych kierunków o specjalności nauczycielskiej, pracujący w szkole nauczyciele i w innych instytucjach oświatowe - wychowawczych pedagodzy, animatorzy życia oświatowego i kulturalnego w lokalnych środowiskach. Potencjalnymi czytelnikami będą również osoby zainteresowane problematyką pedagogiczną wykorzystywaną przez nich w codziennej działalności jak również uczniowie szkół średnich poszukujący właśnie w tekstach naukowych i filozoficznych sensu własnego życia.

Praca spełnia kryteria dydaktyczne stosowane w podręcznikach akademickich. Zawiera przejrzystą strukturę treści, rekonstruuje je według określonych zasad, a zastosowane liczne schematy i tabele przybliżają istotne poglądy przywoływanych koncepcji pedagogicznych.

Recenzowana praca podejmuje niezwykle trudną problematykę z zakresu teorii wychowania, pedagogiki porównawczej i metodologicznych podstaw studiów nad edukacją. Wnika w rożne bardziej szczegółowe subdyscypliny pedagogiki, korzystając z ich dokonań, ale również dostarczając im nowej wiedzy oraz ujęć teoretycznych. Autor podejmuje dyskusje nad niezwykle istotnymi zagadnieniami współczesnego wychowania nie wikłając się jednak w toczące się w polskiej pedagogice spory polityczne i światopoglądowe. Przedstawia obiektywne fakty i poglądy pozostawiając czytelnikowi szansę na ich ocenę zarówno w sferze możliwego wykorzystania w praktyce edukacyjnej jak też pod kątem ich zgodności z jego osobistą wizją świata […]
 

Prof. dr hab. Józef Górniewicz
WSP w Olsztynie

Nie ulega wątpliwości potrzeba ukazania się pozycji Bogusława Śliwerskiego „ Współczesne teorie i nurty wychowania ".Zagubieni w świecie różnych teorii, znaczeń, koncepcji są nie tylko studenci, ale również ich profesorowie - nauczyciele nauczycieli. Liczba uczelni pedagogicznych w skali kraju rośnie. Zdarza się, że w uczelniach tych zatrudniam są ludzie, których treścią życia nie była dotąd pedagogika, którzy nie są jej twórcami, lecz -jakże często - mniej lub bardziej udolnymi referentami. Szczególnie dla nich przewodnik po świecie współczesnych teorii i nurtów wychowania z bogatą bibliografią, a więc ze wskazówkami, gdzie szukać dalszych informacji o nurtach i ich twórcach -jest pozycją ogromnie potrzebną i użyteczną. Również dla studentów studiów pedagogicznych / i nie tylko / pozycja Bogusława Śliwerskiego może mieć duże znaczenie.

Autor prezentuje różnorakie podejścia do procesów edukacyjnych Jego zdaniem :" ich studiowanie otwiera nowe możliwości zapytań, nowe sposoby odnoszenia się do świata, nowe pola eksploracji myślowej. Nowe wcale nie musi oznaczać „lepsze", ale po prostu „inne" ./s.376 /. Pokazując tę różnorodność teorii Autor za Z.Melosikiem dowodzi ,że „każda teoria może w jakimś stopniu opisywać świat    każda teoria może pozwolić dptrżeć nam do jakiegoś zakątka rzeczywistości społecznej lub spojrzeć na ten zakątek winnej perspektywy"/s. 137.

Dużym walorem charakterystyki nurtów dokonywanej przez Śliwerskiego jest ukazywanie ich twórców, ich - niekiedy szczegółowych -życiorysów. W tym podejściu Autor zgadza się ze stanowiskiem Ericha Fromma, który tak pisał:" Przekazanie ...dziedzictwa w dużej mierze za pośrednictwem słów może być tylko wówczas skuteczne Jeśli zostanie ucieleśnione w osobach wychowawców oraz w praktyce i strukturach rzeczywistości społecznej. Tylko tak personalnie zakorzenione idee mogą mieć znaczący wpływ na ludzi; idee pozostające bowiem tylko słowami mogą zmieniać jedynie swoje treści"./ s. 233 /.

Książka powinna (…) dotrzeć do szerokich rzesz pedagogów różnych generacji i orientacji. Jest ona świadectwem dużej erudycji Autora, stanowi dowód na to, że ubolewania nad kryzysem współczesnej pedagogiki nie mają większych podstaw […]

Prof. dr hab. Jadwiga Bińczycka

Książka Bogusława Śliwerskiego „Współczesne teorie i nurty wychowania” jest kompendium wiedzy o pedagogice. Jak pisze autor we wstępie, książka ta może być zachętą do zgłębiania „świata pedagogicznych idei”, ich korzeni i współczesnej ewolucji, bez roszczenia sobie pretensji do jakiejkolwiek wyłączności. I chociaż ilość nurtów tutaj zaprezentowanych jest imponująca – jak podkreśla Śliwerski – książka ta nie jest zamkniętym zbiorem teorii współczesnego wychowania. W podręczniku znajdziemy omówienie m. in. chrześcijańskiej pedagogiki personalno-egzystencjalnej, pedagogiki Gestalt, pedagogiki serca czy pedagogiki miłości, ale także pedagogiki niedyrektywnej, emancypacyjnej lub międzykulturowej oraz pedagogiki radykalnego humanizmu czy anty- lub postpedagogiki. Każdy opis teorii uzupełnia życiorys jej twórcy.

Dodatkową wartością książki jest prezentowanie krytyki prawie każdego z opisywanych nurtów. Krytyczna analiza dokonywana jest bądź przez samego autora lub przez przedstawicieli teorii alternatywnych od omawianej. I choć książka nie jest napisana łatwym językiem (zawiera wiele specyficznych pojęć) i żeby ją zrozumieć trzeba poświęcić trochę czasu, warto po nią sięgnąć. Pozycja polecana nie tylko dla studentów pedagogiki czy nauczycieli, ale również dla rodziców szukających inspiracji, animatorów życia oświatowego i kulturalnego oraz wszystkich zainteresowanych współczesnymi teoriami wychowania.

źródło: https://www.facebook.com/psychologiawspolczesna/photos/a.1462752120620365.1073741828.1462705227291721/1740309986197909/?type=1&theater

Na přelomu nového tisíciletí ná­leží vzdělanost, kvalita vzdělání a profesní příprava v rozvinu­tých zemích světa k prioritám. Úvahy o budoucím vzdělávání se stávají integrální součástí celkového ekonomického a kul­turního projektu v mnoha ze­mích. Vztahy ekonomiky a vzdělávání se ukazují jako obousměrné - úroveň ekono­miky ovlivňuje úroveň vzdělání a naopak, vzdělání hraje vý­znamnou roli ve vývoji ekono­miky. „Lidský potenciál", vložený do vzdělávání, se stává ve vyspělém světě tím nejdůle­žitějším. Proto k dlouhodobé rozvojové strategii patří neje­nom směřování investic do roz­hodujícího odvětví národního hospodářství, ale spolu s tím ta­ké orientace investic do člově­ka, do jeho vzdělávání, do jeho kulturní úrovně, do jeho kvalifi­kace a konečně v neposlední řa­dě i do jeho morálního profilu. Zásadní společenské změny po­sledního desetiletí nutí k perma­nentnímu zamýšlení se nad problémem duchovních pilířů, o něž se - avzdory všem pro­ měnám,  omylům,  ztrátám  či deziluzím - dodnes opírá lidská pospolitost. Z čehož vyplývá kardinální otázka:  Existují ve skutečnosti  konkrétní pojítka, představující potřebnou oporu pro dialog  plurality společen­
ství, pro dialog provázený sjed­ nocující    vizí    celoplanetární civilizace jednadvacátého stole­tí? Jeden z oněch pomyslných stavebních  kamenů tvořily již od dob antiky výchova a vzdělá­ vání   člověka.   V   souvislosti s překotnými změnami viditel­ nými snad ve všech dominant­ ních    sférách   života   dnešní společnosti - i s ohledem na je­ jí budoucnost - se stále výraz­ něji než kdykoliv předtím rýsuje nezbytnost úvah o perspektiv­ních trendech ve vývoji a vzdě­ lávání    současné    generace.
Výše   zmíněné   oblasti   jsou 1            centrem pozornosti prací uni­ verzitního  profesora  Mariana Boguslawa Sliwerského z Pol­ska,  působícího  na  univerzitě v Lodži a v mnoha významných evropských   institucích.  Teoretické otázky současného škol­ství ve světě se pokouší řešit s ohledem na pedagogické, filo­zofické, psychologické a socio­logické kontexty, ve svých názorech se však opírá i p bo­haté zkušenosti výzkumné (viz například publikace Wspólcze­sne teorie i nurty wychowania, nebo Edukacja pod prad, obě Kraków, 2001). Uveďme si pro ilustraci některé aktuální pro­blémy.

Profesor Sliwersky sleduje sou­časné teorie a proudy ve výcho­vě, zvýrazňuje nové požadavky na kvalitu vzdělávání a jeho za­měření, všímá si otázek spja­tých s demokratičností vzdělání a problémem diferenciace (vztah dostupnosti vzdělání a sociální diference, demokra­tičnost ve smyslu struktury školství, v obsahu vzdělání a de­mokracie působením vnitřního života a prostředí školy, proble­matika alternativních škol, poradenská síť, diferenciace a indi­vidualizace ve výuce). Sliwer­ského texty zkoumají osobnost žáka a jeho postavení ve škole spolu s postavením učitele a jeho profesními kompetencemi. Nemalá pozornost je věnována kritériím pro hodnocení výsled­ků pedagogické činnosti (hod­nocení aktivity a výkonu žáka, formy hodnocení, klasifikace a slovní hodnocení, přijímací zkouš