Globalizm, edukacja i kultura popularna

Dorobek naukowy profesora Zbyszka Melosika wyróżnia niewątpliwie interdyscyplinarność w badaniach problemów edukacyjnych, w tym szczególnie kultury i edukacji amerykańskiej. Z. Melosik jest specjalistą w zakresie socjologii edukacji oraz pedagogiki porównawczej, w tym szczególnie w zakresie socjokulturowych kontekstów edukacji społeczeństw postmodernistycznych. Szczególne miejsce w jego twórczości zajmuje wielokulturowość. Interesuje go kultura popularna, ze szczególnym uwzględnieniem kultury amerykańskiej i jej współczesnego systemu edukacyjnego.

Recenzowana pozycja Z. Melosika Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej to zwieńczenie badań i analiz dotyczących pedagogicznych i kulturowych kontekstów funkcjonowania mniejszości etnicznych i rasowych. Autor podejmuje próbę określenia warunków kształtowania tożsamości jednostek i grup etnicznych. Z. Melosik w poszczególnych rozdziałach swej książki przedstawia problem wielokulturowości, koncentrując się na aspekcie pedagogicznym, edukacyjnym. W ujęciu problemowym książka ma wybitnie holistyczny charakter, dowodzący szerokiego spektrum zainteresowań i erudycji Autora. Czytelnik spotyka szereg wątków natury socjologicznej, historycznej i politycznej pozwalających na lepsze zrozumienie podstawowej materii pracy.

Praca podzielona jest na trzy części. W pierwszej zawarte są rozważania Autora dotyczące zjawiska globalizacji. Stały się punktem wyjścia analiz teorii i praktyki edukacji wielokulturowej. W drugiej części Z. Melosik przedstawił teoretyczne koncepcje i podejścia rozwijające się w ramach edukacji wielokulturowej, natomiast w trzeciej części pracy przeanalizował konkretne przykłady praktycznej realizacji różnorodnych teorii i ideologii wielokulturowości na płaszczyźnie edukacji. Badanie i analiza tej złożonej problematyki umożliwiło Autorowi gromadzenie materiałów do publikacji podczas pobytów naukowych na University of Virginia w Stanach Zjednoczonych, University of Sydney w Australii oraz University of Saragossa i University of Barcelona w Hiszpanii.

Ostatnia część książki to propozycja Autora odnosząca się do edukacji wielokulturowej na tle zmieniających się warunków kulturowych. Zbyszko Melosik, stojąc na gruncie współczesnej kultury (powołując się na wielu krytyków) wyraźnie zaznacza, że komercjalizacja etniczności stanowi jeden z najistotniejszych czynników rozwoju globalnego społeczeństwa konsumpcji. Zwraca uwagę na istniejące paradoksy, nieścisłości i początki społecznych problemów. Autor wspomina o „wielokulturowej inwazji” Coca-Coli, zjawisku „macdonaldyzacji”, porusza kwestie psychospołeczne dotyczące ciała i seksualności.

Książka, co nieczęsto bywa w przypadku prac socjologicznych, silnie eksponuje podstawy teoretyczne nawiązujące do przemian kultury współczesnej. Autor przedstawia ideologię konsumpcji i komercjalizację kultur etnicznych. W ramach poszczególnych części zdecydowanie eksponowane są teoretyczne i ideologiczne kontrowersje wokół edukacji wielokulturowej. Zagadnienia szczegółowe odnoszące się do „wielo(pop)kulturowości” poprzedzane są rozważaniami ogólnymi, tworzącymi odpowiednią strukturę poznawczą.

I tak na przykład w Katalonii Autor bada tożsamość regionalną i edukację w Hiszpanii. W rozdziale poświęconym badaniom w Australii zajmuje się kontrowersjami edukacji wielokulturowej , pisząc o polityce kulturowej i edukacyjnej wobec Aborygenów. Oswaja nas z kulturą i edukacją trzech kontynentów, jednocześnie przybliżając warunki kształtowania się tożsamości jednostek i grup etnicznych. Książka stanowi studium porównawcze różnych kultur, będąc jednocześnie narzędziem dla pedagogów służącym wyeliminowaniu z procesu wychowania młodych nienawiści rasowej i etnicznej.

Książka Z. Melosika bez wątpienia stanowi wydarzenie naukowe i posiada liczne walory dydaktyczne. Powinna stać się przedmiotem zainteresowań socjologów, historyków oraz młodzieży studiującej dyscypliny historyczne, socjologiczne, pedagogiczne czy politologiczne. Książka dostarcza nie tylko wiedzy faktograficznej, ale inspiruje do przemyśleń i weryfikacji opinii. Stanowi ona bogaty zbiór poglądów i ocen Autora w wymiarze zarówno praktycznym, jak i teoretycznym. W publikacji wykorzystano bogatą literaturę przedmiotu, która nadaje wysoki walor naukowy recenzowanej publikacji.Odbiór recenzowanej pozycji jest bardzo subiektywny – wszystko zależy od indywidualnej wiedzy, zainteresowań i przekonań. Książka autorstwa Zbyszka MelosikaTeoria i praktyka edukacji wielokulturowejjest ważna szczególnie dziś, w dobie problemów związanych z globalizacją czy też amerykanizacją, jak i autoidentyfikacją jednostek i całych społeczeństw. Pozwala dotrzeć do źródeł własnej tożsamości i pojąć, na czym polegała jej ewolucja na przestrzeni dziejów.  

źródło: http://beit.lubsko.pl/publikacje/67-globalizm-edukacja-i-kultura-popularna  

     Nowatorskie ujęcie wielo(pop)kulturowych spektakli ciała i seksualności rzuca światło na koloryzm i białe standardy piękna, czarne męskie ciało i seksualny nacjonalizm, męskość w kontekście wielokulturowej seksturystyki. Ciekawe jest zwłaszcza studium przypadku Michaela Jordana jako spektaklu czarnego mężczyzny.

      Zbyszko Melosik – pozostając wiernym przesłaniu obecnemu w refleksji Jana Pawła II o budowaniu cywilizacji miłości – w swej niezwykle interesującej monografii pod tytułem „Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej” daje spojrzenie na to, w jaki sposób odczytywać obcą kulturę, z którą wszak każdego dnia w jakiejś mierze się stykamy i jednocześnie inspiruje do podróżowania i jej poznawania. Uczy obcowania z przedstawicielami innych kultur – bez narzucania im perspektywy własnej czy zachodniej i zachodnich wartości, pokazuje jak wystrzegać się wartościowania z tego wszechogarniającego, lecz nieuprawnionego w pełni punktu widzenia Europejczyka oraz przede wszystkim – jak poznawać Innego.

     W monografii tej czytelnik odnajdzie wprowadzenie do kultury oraz edukacji trzech kontynentów, ujrzy kontekst, w jakim kształtują się tożsamości jednostek i grup etnicznych dzisiaj słabo poznanych i tracących znaczenie w obliczu globalizacji. Ale może właśnie dlatego warto im się przyjrzeć. Pozna odbiorca istniejące postmodernistyczne dylematy edukacji wielokulturowej oraz argumentację istniejącą w ramach sporów o wielokulturowość w perspektywie teorii feministycznej.

    Rozważania w tym zakresie stanowią doskonały punkt wyjścia dla analiz teorii oraz praktyki edukacji wielokulturowej. Warto jednak przyjrzeć się wcześniej bliżej teoretycznym koncepcjom i podejściom, jakie są rozwijane w ramach edukacji wielokulturowej. Są one szczególnie ciekawe, jeśli odnieść by je do współcześnie przejawiającego się trendu edukacji dla bezpieczeństwa.

    Książka ta z pewnością zachwyci nie tylko czytelników chcących poznać obce kultury lub dowiedzieć się jak je w ogóle poznawać, ale także osoby pragnące je zbadać. Liczne uwagi na temat prowadzenia komparatystycznych badań etnopedagogicznych są bezcenne, zwłaszcza z uwagi na ich dotychczasowy brak w literaturze przedmiotu. Ogromną ich zaletą jest przystępność i przykłady obrazujące prezentowane zagadnienia. Czytelnika zainteresowanymi uwagami na ten temat zachwyci także rozdział poświęcony omówieniu teorii i praktyki edukacji wielokulturowej jako jeszcze niezakończonej – i prawdopodobnie mającej się nie zakończyć – walki dyskursów oraz przegląd teorii oraz koncepcji edukacji wielokulturowej – rekonstrukcja przestrzeni dyskursu.

    Nowatorskie ujęcie wielo(pop)kulturowych spektakli ciała i seksualności rzuca światło na koloryzm i białe standardy piękna, czarne męskie ciało i seksualny nacjonalizm, męskość w kontekście wielokulturowej seksturystyki. Ciekawe jest zwłaszcza studium przypadku Michaela Jordana jako spektaklu czarnego mężczyzny. Nie są one wolne od kontrowersji, co czyni je jeszcze bardziej fascynującymi.

    Osobno Zbyszko Melosik potraktował i omówił zagadnienia znamienne dla całkiem różnych kultur. Zwrócił wszak uwagę na wielokulturowość i działania afirmatywne na płaszczyźnie edukacji w Stanach Zjednoczonych. Z kolei na przykładzie Katalonii wyjaśnił istotę tożsamości regionalnej i edukacji w Hiszpanii. Bardzo dobrze rozwinął zagadnienie, które w polskiej literaturze jest traktowane jedynie marginalnie, mianowicie australijskich kontrowersji wokół edukacji wielokulturowej. Zawarte w nich oceny stanu obecnego i sformułowane diagnozy warto samodzielnie przeanalizować. Wnioski z nich wynikające stanowią cenny materiał porównawczy w odniesieniu do analiz polskości.

     Książka autorstwa Zbyszka Melosika pod tytułem „Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej” to doskonała propozycja wydawnicza dla czytelników zainteresowanych poznawaniem istniejących podejść w zakresie badania edukacji wielokulturowej. Bezcenna zwłaszcza dla tych, którzy cenią monografie wartościowe pod względem merytorycznym, a jednocześnie mające przystępną i przejrzystą formę. Warto ją polecić wszystkim tym, którzy nie chcą, by kultury skrywały przed nimi tajemnice.

Krzysztof Wróblewski
http://www.konserwatyzm.pl/artykul/9498/teoria-i-praktyka-edukacji-wielokult

Wydana w oficynie wydawniczej Impuls książka autorstwa pedagoga Zbyszko Melosika stanowi owoc badań i prac autora nad pedagogicznymi oraz kulturowymi aspektami życia człowieka.

Jest to pozycja oryginalna i ważna zarówno dla pedagogów, socjologów, kulturoznawców jak i ludzi nie mających zawodowo do czynienia z tematem.

Autor pokazał w niej świat, który znamy wszyscy. Świat w którym wartości takie jak kultura, odrębność oraz etniczność zostają zamazane jak roztarta na tablicy kreda.

Pozwolił sobie „wejść“ do domu spotkanego na ulicy człowieka, usiąść obok niego na fotelu i razem z nim prześledził wszystkie kanały telewizyjne, obejrzał wszystkie seriale jakie emituje telewizja. Człowiek, którego był gościem położył się spać – autor jednak na tym nie skończył. Uświadamia mu, że jego własne życie, poza pracą i spędzaniem czasu w domu obraca się wokół czarnego pudła z ruchomymi obrazkami. Udowodnił, jak bardzo ludzie nudzą się podczas własnego bytowania i tę nudę zabijają śledzeniem „życia“ kwadratowych ról bohaterów seriali telewizyjnych.

Odkrywa przed nami prawdę oczywistą a z drugiej strony taką, której nie chcemy znać. Bo prawda ta, pokazuje jasno, jak płytkie staje się nasze życie. jak bardzo uzależnieni jesteśmy od tego co pokazują media publiczne, od wzorców obowiązującej mody, stylu, zachowania a nawet jedzenia.
Współcześnie mamy nie tylko powiedziane jak mamy chodzić ubrani. Mamy dokładnie nakreślony sens i styl naszego życia. Wiemy jak mamy się ubrać, wiemy co i dzie zjeść, co pić i gdzie iść na spacer. Wiemy już nawet jaki mamy mieć kolor skóry i wiemy jakim językiem mamy się porozumiewać.

„Programowanie kulturowe“ to właściwie w tych czasach norma jaką serwują nam współczesne media. Zacieranie różnic kulturowych a także zachowań im towarzyszących powoduje z jednej strony, iż pogłębiają się podziały między poszczególnymi grupami społecznymi - a to w konsekwencji prowadzi do swoistej kulturowej guerilli szczególnie na samym dole drabiny społecznej.

Jestem studentką pedagogiki. Nie pijam „paliwa ameryki“ (Coca-Coli) i nie jadam w McDonalds... Nie oglądam nałogowo telewizji (żeby nie powiedzieć, że nie oglądam jej wcale) a ponad wszystko stawiam muzykę etniczną nad jakąkolwiek inną. Nie czuję się zatem dzieckiem typowej popkultury, nie słuchałam Micheala Jacksona i nie rozumiałam jego nowego – białego wizerunku. Teraz, po przeczytaniu tej książki, wiem dlaczego to zrobił. Bo symbolem piękna, jest biała skóra – oczywiście w globalnym pojęciu „piękna“.

Anna Mazur
(Studentka Oligofrenopedagogiki, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi)
http://ksiazka.net.pl/modules.php?name=Reviews&rop=showcontent&id=647