Wprowadzenie

Ciało jako praźródło kultury obyczajowej – istota, uwarunkowania,

typologie, funkcje

1. Ciało i cielesność (w aspekcie antropologii biologicznej

a antropologii filozoficznej i pedagogiki) jako praźródło

i płaszczyzna kształtowania się obyczajowości

2. Istota kultury obyczajowej i jej uwarunkowania

3. Zwyczaje, obyczaje, obrzędy, rytuały – określenie pojęć

i ich typologii

Znaczenia pojęć

Typologia obyczajów i obrzędów

4. Funkcje obyczajowości

Rozdział I

Obyczajowość dotycząca cielesności człowieka

1. Kult ciała i młodości a starość

2. Dominujące wzory kobiety i mężczyzny

3. Praktyki związane z higieną i troską o urodę

4. Modny ubiór

5. Tatuaż – moda czy ekstremalna potrzeba zmiany wyglądu ciała?

6. Piercing – jedna z najstarszych form obyczajowych zdobienia ciała

Rozdział II

Obyczajowość związana z potrzebami bytowymi człowieka

1. Obyczajowość związana z zaspokajaniem potrzeby schronienia

2. Bezrobocie, bezdomność i emigracje zarobkowe

3. Tradycja i nowoczesność w sposobie odżywiania

4. Współcześni konsumenci i ich obyczajowość

kształtowana przez supermarkety i centra handlowe

Rozdział III

Obyczajowość dotycząca wartości witalnych (zdrowie i seks)

1. Nowe obyczaje związane z troską o zdrowie

Praktyki obyczajowe związane z troską o zdrowie

2. Otyłość

3. Obyczajowość związana z seksem

Seks zimny, gorący i ludyczny

Seks płatny i nietypowy

4. Trzecia płeć

5. Manifestowana i ukrywana obyczajowość homoseksualizmu

Rozdział IV

Społeczne oblicza obyczajowości świeckiej

1. Relikty obyczajowe historycznych kultur w Polsce

Relikty kultury szlacheckiej

Echa obyczajowości żydowskiej

2. Zanikające formy współczesnej obyczajowości

Jarmarki, targi, stragany odpustowe

– relikty zanikającej obyczajowości?

Obyczajowość kultywowana przez Ochotniczą Straż Pożarną

3. Współczesne zwyczaje i obyczaje związane z hobby i rekreacją

Turnieje rycerskie

Żeglarstwo

Zwyczaje łowieckie

4. Domowe formy świeckiego życia towarzyskiego

5. Clubbing jako nobilitująca forma życia towarzyskiego młodzieży

6. Plotka w życiu towarzyskim

Rozdział V

Współczesna obyczajowość o charakterze religijno-świeckim

1. Renesans zarzuconej obyczajowości religijnej

Egzorcyzmy

Pielgrzymki

2. Zmiany w obyczajowości świąteczno-religijnej

Zmiany w obyczajach i obrzędach tzw. świąt nakazanych

3. Współczesna obyczajowość związana ze świeckim świętowaniem

Karnawał

Andrzejki

Mikołajki

4. Stare i nowe formy obyczajowe czczenia pamięci osób

i „naszych młodszych braci”

Święto zmarłych a Halloween

Pojednanie człowieka z naturą (cmentarze dla zwierząt)

5. Zwyczaje i obrzędy przejścia

Narodziny dziecka, chrzest i I Komunia

Obrzędowość ślubna i weselna

Zaręczyny

Ceremonie ślubne i związane z nimi najnowsze zwyczaje

Wesele

Obyczaje związane ze śmiercią i pochówkiem

Rozdział VI

Obyczajowość młodego pokolenia jako poszukiwanie własnej drogi

życiowej (od ideałów do patologii)

1. Współczesny savoir-vivre i zasady komunikacji niewerbalnej

Pozdrowienia i zwroty grzecznościowe

Zasady komunikacji niewerbalnej

2. Dawne ideały i wzory zachowania w nowej szacie

Ideały i obyczajowość harcerzy

Wspólnoty religijne

New Age jako alternatywna wizja życia

3. Zachowania patologiczne pod wpływem używek

w subkulturach młodzieżowych

Zachowanie pod wpływem używek

Patologiczne zachowania w subkulturach młodzieżowych

4. Obyczajowość kultywowana i kreowana przez szkoły i uniwersytety

oraz placówki kultury

Rozdział VII

Obyczajowość życia artystycznego, naukowego, politycznego

i religijnego

1. Zwyczaje i obyczaje w środowisku artystycznym i naukowym

Układanie stosunków interpersonalnych w pracy

Premiera teatralna i towarzyszące jej zwyczaje

Jubileusze, benefisy i inne wyrazy uznania

Nasilające się zjawiska patologii w życiu naukowym

2. Populizm i koniunkturalizm jako główne cechy obyczajowości

w życiu społeczno-politycznym

3. Trudne problemy Kościoła i zmian w religijności wiernych

Synkretyzm ponowoczesnej religijności

Religia(e) – między fundamentalizmem a liberalizmem

Różne oblicza religijności i towarzysząca im obyczajowość

Wielkopańskość stylu życia duchownych

Zmiany w Kościele i obrzędowości pod wpływem różnorodnych

nurtów rewizjonistyczno-reformatorskich i charyzmatycznych

Podsumowanie

Globalny charakter ponowoczesnej obyczajowości

kreowanej przez media

Polecane lektury uzupełniające

Bibliografia