Szukaj
Kategorie:  

Dzieciństwo w opresji (PDF)

Pomiędzy przemysłem kulturowym a technokratycznymi reformami szkolnictwa

Nakład wyczerpany   
Ta książka jest również dostępna w wersjach:


Rittelmeyer Christian

ISBN 978-83-7308-786-6, Wydanie I, Kraków 2009, Format B5, Objętość 186 stron, Oprawa twarda, szyta

ISBN: 978-83-7587-078-7


 

Rozdział pierwszy niniejszej książki przedstawia konkretny przykład z a b a w y   d z i e c i ę c e j i wyjaśnia, jakie możliwości kształcenia oferuje dzieciństwo, w którym dziecko ma szansę przeprowadzać różnorodne sensoryczne, motoryczne, rozwijające ducha i duszę doświadczenia, które wielostronnie pobudzają siłę fantazji, oraz nabywać istotnych kompetencji moralnych w s p o n t a n i c z n e j aktywności. Jest to jednak możliwe tylko wówczas, gdy wychowanie na poziomie przedszkola i szkoły podstawowej nie jest ograniczone do ofert i działań edukacyjnych „dostosowanych do potrzeb gospodarki” i „gwarantujących zachowanie zasadniczych celów”. Zastąpienie spontanicznej zabawy przez instrukcję lub samodzielnej eksploracji otoczenia (co nazywa się czasem myląco „pedagogiką zabawy”) przez ekonomicznie zorientowane instytucje edukacyjne oznaczałoby – jak zostanie to ukazane – zahamowanie rozwoju „podstawowych kompetencji”, które w rzeczywistości są niezbędne do podejmowania różnych wyzwań przyszłości. Jeżeli przy tym niemieckie przedszkole jest przedstawiane zainteresowanym imigrantom jako g r u p a z a b a w o w a (playground rather than a pre-school), daje to powód do wskazania, że t a odmiana czystej pedagogiki zabawy i działania nie powinna być tutaj faworyzowana. Twierdzenie, że przedszkola rzeczywiście zaspokajają prawdziwe, różnorodne p o t r z e b y   d z i e c i   w   z a k r e s i e   e d u k a c j i, budzi wiele wątpliwości. Obok jakże istotnej dla rozwoju dziecka zabawy edukacja przedszkolna powinna obejmować opowiadania, wycieczki na łono natury oraz wycieczki do zakładów rzemieślniczych, działania rozwijające aktywność percepcyjno-motoryczną, ćwiczenia pobudzające do obserwacji własnego otoczenia oraz inne działania pedagogiczne tworzące możliwie jak najszersze i odpowiadające potrzebom rozwojowym dziecka przestrzenie edukacyjne. Nie chodzi tutaj oczywiście o przesuwanie czasu rozpoczynania nauki szkolnej do wieku przedszkolnego.

Opisane powyżej dążenie do tworzenia wolnych przestrzeni dla rozwoju i edukacji dziecka zwraca się także przeciw coraz mocniej uwydatniającej się w społeczeństwie kulturze, którą północnoamerykańscy psychologowie i przedstawiciele nauk społecznych określają jako rapid-fi re culture, czyli „kultura szybkostrzelna”. Formy przejawiania się i oddziaływania tego agresywnego, skomercjalizowanego i hamującego możliwości rozwoju p r z e m y s ł u   k u l t u r o w e g o zostaną skonkretyzowane w następnym rozdziale. Poprzez pojęcie to rozumiemy wszelkie – wyprodukowane na masową skalę j e d y n i e   w   c e l a c h    k o m e r c y j n y c h zabawki, komiksy, książki dla młodzieży, filmy telewizyjne, opery mydlane, muzyczne DVD itd., które dzisiaj w coraz większym stopniu określają i ideologicznie ukierunkowują dziecięce światy życia codziennego.

 

Dzieci i nastolatki zmagają się z nieuchronnymi wyzwaniami i kryzysami i są przy tym bardziej niż kiedykolwiek przedtem „przyjaźnie wspierane” przez media i rynek.

 

Sama „młodość” staje się wytworem przemysłu na przykład w świecie mody i reklamy. M ł o d z i nie są zresztą j e d y n i e fashion victims („ofiarami mody”), lecz sami ustanawiają trendy subkulturowe i niekiedy bardzo krytycznie ustosunkowują się do produktów przemysłu kulturowego lub przeciwstawiają się im za pomocą różnych strategii destrukcji10. Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym są natomiast całkiem bezbronne wobec masowych (i jak to zostanie ukazane, pod wieloma względami szkodliwych) wpływów współczesnego przemysłu kulturowego – ma to miejsce zawsze wtedy, kiedy rodzice nie wspierają swoich dzieci w ich powolnym rozwoju i dojrzewaniu i nie kształtują w nich krytycyzmu i twórczego oporu. Następny rozdział umożliwia pierwsze spojrzenie na wpływy przemysłu kulturowego na dzieci.

Dalsze rozdziały tej książki pogłębiają krytyczne spojrzenie na współczesne destrukcyjne tendencje w dziecięcej codzienności. Omówię w nich nie tylko wyniki badań, które dotyczą o d d z i a ł y w a n i a n a d z i e c i e l e k t r o n i c z n y c h m e d i ó w o p e r u j ą c y c h o b r a z e m, ale również oddziaływania określonych h i s t o r y c z n y c h w z o r ó w i n t e r p r e t a c j i ś w i a t a lub s p o s o b u „o d c z y t y w a n i a” r z e c z y w i s t o ś c i, które wyrażają się zarówno w zabawkach, komiksach, książkach dla dzieci i ofertach reklamowych, jak i w kierunkach myślenia i formułach językowych nauk pedagogicznych i polityki oświatowej. Dwa przeciwstawne sobie stanowiska, które mają szczególne znaczenie dla tematyki związanej z dzieciństwem, są tutaj uwydatnione: t e c h n o k r a t y c z n a p os t a w a w o b e c e d u k a c j i i h u m a n i s t y c z n a k o n c e p c j a e d u k a c j i.

Jako h u m a n i s t y c z n y określam taki system edukacji, jaki nie ukierunkowuje dzieci na określone z góry cele społeczne, lecz dąży do tego, aby kształcić młodzież wielostronnie i zachęcać ją do postawy otwartości na przyszłość. U źródeł takiego wyobrażenia o kształceniu leży pogląd, zgodnie z którym indywidualne procesy edukacyjne n i e podlegają daleko idącemu planowaniu i nie mogą być sterowane technologicznie. Edukacja wielostronna daje dorastającemu człowiekowi szansę stania się w przyszłości osobą samodzielną i odpowiedzialną, uspołecznioną i kompetentną, osobą, która konstruktywnie przyczyni się do rozwoju społeczeństwa, w którym żyje. Chodzi tutaj o społeczeństwo, w którym – właśnie dzięki tej nowej generacji – być może będą urzeczywistniane postulaty, struktury i orientacje całkiem odmienne od tych jakże chętnie obmyślanych dzisiaj.

 

Christian Rittelmeyer

 

 Z języka niemieckiego przełożyła

Barbara Kowalewska


Polecamy również z tej kategorii:
Friedrich Glasl
145.00

Nasi klienci, którzy kupili tę książkę, zamówili również:
Stephen Edelglass
28.00

Wstecz



Odwiedziło nas użytkowników
COPYRIGHT © 2024 OFICYNA WYDAWNICZA "IMPULS"

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej.
Korzystanie, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej, oznacza akceptację niniejszej Polityki prywatności stosowania plików cookies
   Zgadzam się