Media (PDF)

     Niniejsza książka mieści się, pod względem poruszanej w niej problematyki, w obszarze zainteresowań pedagogiki kultury. Pytam w niej o współczesność, próbuję nadać zachodzącym w niej przeobrażeniom jakiś – na własny użytek zdefiniowany – sens, zastanawiam się nad zadaniami edukacji, jakie z tych przeobrażeń mogą wynikać. Nie jest to jednak praca, która mogłaby choć próbować wyczerpać zapowiedziane tu spektrum problemów. Mój zamiar jest bardzo ograniczony. Chcę przyjrzeć się pewnym aspektom współczesnej kultury okiem człowieka poszukującego w niej jakiejś – choćby paradoksalnej i nieciągłej – logiki i zastanowić się na tym, jakie z tego obrazu mogą płynąć konsekwencje dla myślenia o edukacji. Z tego, co napisałem wyżej, widać już chyba także, że kwestią interesującą mnie szczególnie jest kulturowa heterogeniczność, nieciągłość właśnie, stanowiąca o swoistej policentryczności (czy wręcz decentracji, braku centrum) współczesnego pejzażu kulturowego. Można powiedzieć, że mamy tu do czynienia z dość zasadniczą zmianą metafor orientujących myślenie o edukacji i kulturze. W miejsce harmonii pojawiają się chaotyczne zestawienia nieskoordynowanych rejestrów, w miejsce jedności – wielość, w miejsce hierarchii – wymieszanie. Zgodnie z tą wizją, ład nie jest naturą kulturowego świata. Jeśli w tym świecie pojawiają się ład i harmonia, to zachodzić musi podejrzenie, że dokonało się to na drodze selekcji i eliminacji, że – inaczej mówiąc – harmonia i ład są dziećmi jawnej bądź symbolicznej przemocy, zacierającej po sobie ślady rozstrzygniętego przez selekcję konfliktu. Trzeba jednak powiedzieć bardzo wyraźnie, że uczynienie z tych pojęć kategorii centralnych dla analiz kulturowo-pedagogicznych nie jest wyborem „zła”, nie jest też równoznaczne z „postmodernistycznym nihilizmem”, nie oznacza zaś przede wszystkim jakiejkolwiek akceptacji dla przemocy w życiu społecznym. Idzie jedynie o to, by owe negatywne strony naszych pozytywnych intencji nie zniknęły z naszego pola uwagi, by nie stały się milczącą nieświadomością naszej codziennej praktyki życiowej (ku czemu nieustannie i tak są spychane właśnie przez nasze „pozytywne” inklinacje). Mówiąc słowami Andrzeja Zybertowicza. [...]

     Niniejsza książka jest zaledwie krytycznym esejem: próbką, szkicem, zarysem problemu. Zawiera pewien pomysł interpretacyjny, i pomysłowi temu podporządkowuje konstrukcję tekstu oraz dobór literatury. Nie może więc być traktowana jako miarodajne źródło informacji na temat badań nad mediami i edukacją relacjonowanych w światowej czy polskiej literaturze. Pod tym względem jest to prezentacja niepełna, wręcz wyrywkowa – za co chcę przeprosić zarówno te osoby, które są w dotykanej tu problematyce ekspertami, jak i te, które w trakcie lektury tekstu chciałyby się zorientować w stanie badań nad współczesną kulturą i edukacją medialną. Jest to jedynie zapis własnej próby rozumienia współczesnego „pejzażu medialnego” w kontekście zadań stawianych edukacji. To zdecydowanie zbyt mało, by rościć sobie prawo do reprezentatywności, i zdecydowanie zbyt mało na konstrukcję programu edukacyjnego. Może jednak dość – wobec pojawiania się innych, pełniejszych opracowań – by przyczynić się nieco do wzmożenia dyskusji na temat zadań edukacji w symulowanym przez telewizję świecie.

 

Polecamy również z tej kategorii:

Inne książki tego autora: