WF: Rusz się człowieku kl. IV–VIII: Obudowa metodyczna programu "Rusz się człowieku" (PDF)

Program Wychowania Fizycznego dla klas IV-VIII  autorstwa Urszuli Kierczak pt. Obudowa metodyczna programu „RUSZ SIĘ CZŁOWIEKU” wraz z Planami pracy i przedmiotowym system oceniania dla klas IV–VIII, Planem pracy nauczyciela na zajęciach,  już teraz dostępny w sprzedaży w wersji papierowej    i/lub   elektronicznej ebook (format PDF otwarty do drukowania i kopiowania).

(wszelkie zapytania prosimy kierować na adres zamowienia@impulsoficyna.com.pl
lub tel. 506-624-220). 

 WSTĘP

Planowanie jest fundamentem skutecznego działania we wszystkich dziedzinach życia. Ogłoszone 14 lutego 2017 roku Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z dnia 24 lutego 2017 r. poz. 356) zawiera ogólne i szczegółowe cele kształcenia, czyli wskazuje, jakie umiejętności, wiadomości i kompetencje społeczne powinien nabyć uczeń na zakończenie danego etapu edukacji we wszystkich szkołach w Polsce. 

Nauczyciel, opierając się na podstawie programowej, tworzy własny lub wybiera z dostępnych na rynku program nauczania. Program nauczania stanowi opis sposobu osiągania celów z podstawy programowej, jest więc zapisem treści nauczania, form i metod pracy. Program dotyczy całego etapu kształcenia. Na jego bazie nauczyciel opracowuje własny plan pracy rocznej, określający zadania do realizacji i przewidywane osiągnięcia uczniów w danym roku szkolnym, w danej klasie. Ostatnim etapem planowania jest przygotowanie konspektów zajęć, czyli plan realizacji lekcji. 

Plan pracy nauczyciela wychowania fizycznego obejmuje rok nauki i opisuje realizowane czynności i treści nauczania, które mają umożliwić osiągnięcie celów szczegółowych dla danej klasy. Układ planu pracy jest indywidualną sprawą każdego nauczyciela, powinien się jednak opierać na wskazanych w podstawie programowej i wybranym programie nauczania celach edukacyjnych dla danego etapu kształcenia. Plan powinien być czytelny, rzeczowy, konkretny i realny, czyli możliwy do wykonania, jasno określać realizowane treści, wyznaczać zadania szczegółowe, dostosowane do możliwości uczniów i aktualnych założeń programowych szkoły. Plan pracy musi więc być dostosowany do poziomu sprawności uczniów, warunków szkoły, posiadanej bazy dydaktycznej, zaplecza sportowo-rekreacyjnego, sprzętu i wyposażenia. Powinien być powiązany z tradycjami sportowymi, odpowiadać na potrzeby szkoły i środowiska. Aby umożliwić uczniom twórczy i aktywny udział w procesie edukacji, plan pracy powinien także uwzględniać ich zainteresowania i pasje. Przed przystąpieniem do opracowania planu pracy nauczyciel musi zatem przeprowadzić diagnozę indywidualną, grupową i środowiskową.

Diagnoza indywidualna to określenie stanu zdrowia, wieku rozwojowego, poziomu zdolności kondycyjnych, koordynacyjnych, gibkości, umiejętności organizacyjnych, technicznych, taktycznych, sportowych i rekreacyjnych uczniów. To także ocenienie umiejętności uczniów w zakresie samousprawniania się, samokontroli i samooceny. To informacja o poziomie opanowania wiadomości w zakresie kultury fizycznej i edukacji zdrowotnej oraz wykorzystania tej wiedzy w praktyce. 

Diagnoza grupowa stanowi ocenę zespołu klasowego jako grupy społecznej. Powinna obejmować ustalenie składu grupy, rodzajów interakcji między jej członkami, identyfikację uczniów wymagających specjalnej uwagi, wpływu poszczególnych osób na zespół i roli, jaką w nim pełnią. 

Diagnoza środowiskowa to określenie warunków materialnych (stan możliwych do wykorzystania urządzeń sportowych, przyborów i przyrządów), warunków terenowych i klimatycznych oraz warunków społecznych (nastawienie i sugestie rodziców, lekarza, innych nauczycieli, tradycje regionalne związane z kulturą fizyczną). 

Prezentowane propozycje rocznych planów pracy stanowią obudowę metodyczną programu „Rusz się człowieku”, zawierają wszystkie cele ogólne i szczegółowe opisane w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z dnia 24 lutego 2017 r. poz. 356).

Książka dostępna w wersji papierowej i elektronicznej - ebook. 

Warunki organizacji zajęć wychowania fizycznego określają rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 roku w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z dnia 31 marca 2017 r. poz. 703) oraz z dnia 29 czerwca 2017 roku w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego (Dz.U. z dnia 5 lipca 2017 r. poz. 1322). 

W klasach IV–VIII wychowanie fizyczne ma być realizowane w wymiarze czterech godzin tygodniowo w formie zajęć klasowo-lekcyjnych oraz zajęć do wyboru. Przy czym zajęcia klasowo-lekcyjne powinny być prowadzone w wymiarze nie mniejszym niż dwie godziny lekcyjne tygodniowo. Dopuszczalne jest łączenie godzin zajęć do wyboru w okresie nie dłuższym niż cztery tygodnie. Zajęcia do wyboru mogą mieć formę zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych lub pozaszkolnych, mogą być realizowane przez nauczyciela prowadzącego zajęcia klasowo-lekcyjne lub przez innego zatrudnionego w szkole, posiadającego odpowiednie kwalifikacje. 

Wprowadzenie zajęć do wyboru ma na celu zapewnienie świadomego i aktywnego uczestnictwa uczniów w procesie edukacji, odejście od schematycznego „realizowania zadań” na rzecz pracy opartej na poczuciu wolności i współdecydowania.

Dyrektor szkoły, po uzgodnieniu z organem prowadzącym i po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną i radę szkoły lub radę rodziców, przedstawia propozycję zajęć do wyboru. Uczniowie (z wyłączeniem uczniów pełnoletnich) dokonują wyboru za zgodą rodziców. Oznacza to w praktyce, że nauczyciele wychowania fizycznego powinni przedstawić na początku roku szkolonego propozycję organizacji wychowania fizycznego dyrektorowi szkoły. 

Zajęcia wychowania fizycznego w klasie IV powinny głównie wyrównywać różnice w poziomie nabytych umiejętności i wiadomości w trakcie edukacji wczesnoszkolnej, stanowić jednocześnie wprowadzenie w świat sportu i rekreacji. Dzieci w tym wieku nie mają jednoznacznie ukierunkowanych zainteresowań w sferze aktywności fizycznej, dopiero w kolejnych latach uczniowie poszerzają swoją wiedzę o różnorodnych formach aktywności ruchowej, rozwijają swoje zainteresowania, poznają i zdobywają nowe umiejętności ruchowe, stają się coraz bardziej świadomi własnych potrzeb. Dlatego proponowany w tym materiale model organizacji zajęć wychowania fizycznego przewiduje realizację:

w klasie IV czterech godziny zajęć klasowo-lekcyjnych bez zajęć do wyboru;

w klasach V−VI trzech godzin zajęć klasowo-lekcyjnych i jednej godziny zajęć do wyboru,

w klasach VII–VIII dwóch godzin zajęć klasowo-lekcyjnych i dwóch godzin zajęć do wyboru.

Przyjęty model organizacji zajęć w danej szkole powinien jednak w głównej mierze odpowiadać na potrzeby uczniów oraz być możliwy do realizacji. Propozycje zajęć do wyboru powinny być związane z zainteresowaniami uczniów, tradycjami sportowymi środowiska i szkoły oraz dostępną bazą rekreacyjno-sportową. Oznacza to, że dyrektor szkoły może uznać inny podział zajęć, respektując jednocześnie prawo uczniów do współdecydowania o wyborze treści nauczania z wychowania fizycznego. Podstawą świadomego wyboru jest posiadany zakres wiedzy i umiejętności w przedmiocie wyboru. Chętnie realizujemy zadania, które oznaczają czynności znane i dobrze opanowane. Dlatego uczniowie na zajęciach klasowo-lekcyjnych powinni poznać jak największą gamę zajęć sportowych, rekreacyjnych i turystycznych, nabyć najszerszy z możliwych zakres umiejętności ruchowych.

Prezentowane plany pracy opisują realizację zajęć w systemie klasowo-lekcyjnym dla każdej klasy oddzielnie oraz propozycje realizacji treści dodatkowych – fakultatywnych - dla zajęć do wyboru, sportowych, sprawnościowo-zdrowotnych, tanecznych i aktywnej turystyki bez podziału na klasy, na sto pięć godzin zajęć. Nauczyciel powinien dokonać modyfikacji przedstawionych materiałów, dostosowując je do warunków pracy i przyjętego w szkole systemu organizacji zajęć wychowania fizycznego. 

Treści nauczania przewidywane do realizacji w danej klasie, w systemie klasowo-lekcyjnym zostały podzielone na cykle obejmujące tematy zajęć w formie haseł informacyjnych oraz zadania do realizacji w zakresie czterech bloków tematycznych: rozwój fizyczny i sprawność fizyczna, aktywność fizyczna, bezpieczeństwo w aktywności fizycznej, edukacja zdrowotna oraz kompetencje społeczne. Cykle zostały opracowane tak szczegółowo, że można je traktować jako uproszczone osnowy lekcji. Planowane do realizacji treści nauczania mają względem siebie układ spiralny. To oznacza, że w kolejnych latach nauki uczniowie powtarzają poszczególne zadania, rozwijając uzdolnienia, utrwalając oraz nabywając nowe umiejętności i wiadomości na coraz wyższym poziomie. Taki układ treści pozwala na łączenie zajęć w różnych grupach, a ułożenie pracy w cykle systematyzuje i ułatwia pracę nauczyciela. Dla każdego cyklu opracowane zostały przewidywane osiągnięcia, czyli standardy wymagań, określone kompetencje w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, które uczeń powinien posiadać po realizacji zaplanowanych treści nauczania. Standardy wymagań wraz z zasadami oceniania tworzą przedmiotowy system oceniania.

Dla ułatwienia planowania oraz organizacji pracy nauczyciela cykle w kolejnych klasach ułożone są tak samo. Oznacza to, że nauczyciel w tym samym okresie realizuje na przykład zajęcia z piłki siatkowej we wszystkich klasach (oczywiście na różnych poziomach). Pozwala to na odpowiednie przygotowanie sali i sprzętu do zajęć. 

Przed rozpoczęciem zajęć z danego cyklu nauczyciel powinien przedstawić uczniom zadania do realizacji, przewidywane osiągnięcia, czyli co i na jakim poziomie będzie poddane pomiarowi decydującemu o uzyskanej ocenie. Natomiast na zakończenie każdego cyklu nauczyciel powinien dokonać ewaluacji realizacji zadań, zanotować uwagi o trudnościach, stopniu opanowania wiadomości, umiejętności i postaw przez uczniów, a także wyniki ewaluacji wybranych jednostek lekcyjnych. Podsumowanie tych informacji pozwoli w kolejnych latach dokonywać korekty planów, aby lepiej i efektywniej realizować zdania w cyklu.

Plan pracy powinien być poprzedzony orientacyjnym przydziałem godzin na poszczególne cykle i przewidywanym terminem realizacji.

Polecamy również PAKIET: Obudowa metodyczna programu „RUSZ SIĘ CZŁOWIEKU” (podręcznik) wraz z Planami pracy i przedmiotowym system oceniania dla klas IV–VIII, Planem pracy nauczyciela na zajęciach wersja PAPIEROWA  + EBOOK (PDF) razem