Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego (wersja papierowa)

Książka dostępna w wersji papierowej i elektronicznej e-book

Przedstawiona Czytelnikowi monografia wieloautorska pt. Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego stanowi zbiór oryginalnie ujętych refleksji oraz zupełnie nowych faktów dotyczących twórczości autora Roty. Feliks Nowowiejski jest kompozytorem doskonale znanym w środowisku muzycznym, jednak niedostatecznie rozpoznawalnym i obecnym w świadomości i ogólnej wiedzy osób niezwiązanych z zawodami muzycznymi. Próbę naświetlenia tego problemu, z okazji 70. rocznicy jego śmierci, podjęło w 2016 roku – formalnie ustanowionym przez Sejm RP Rokiem Nowowiejskiego – wiele instytucji. Z uwagi na 140. rocznicę urodzin twórcy zakres prowadzonych działań naukowych, artystycznych i popularyzatorskich rozszerzono na rok 2017, w którym Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło specjalny program dotacyjny – „Nowowiejski 2017”.

Publikacja naukowa Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego składa się z trzynastu rozdziałów, z których pierwszy, autorstwa doktor Iwony Fokt, poświęcony jest szczegółowemu opisowi spuścizny Feliksa Nowowiejskiego w zbiorach poznańskich. Profesor Elżbieta Karolak dotarła do niosących wiele cennych informacji nekrologów i właśnie na podstawie wiedzy z nich wynikających napisała swój artykuł Feliks Nowowiejski – ostatnie pożegnanie z Poznaniem. Pytanie, które zadaje sobie bardzo wiele osób: dlaczego arcydzieło światowe, oratorium Quo vadis Feliksa Nowowiejskiego, zostało wymazane z kart historii muzyki poza granicami kraju, pomimo że tuż po premierze święciło niewyobrażalne triumfy, zajmowało doktor habilitowaną Sylwię Burnicką-Kalischewską. Doktor Friederike Meinel zanalizowała wyróżnioną w Berlinie spośród 750 kompozycji konkursowych balladę Nowowiejskiego Der Schmied von Barlt (Kowal z Barlt), porównując częściowo jej styl kompozytorski do Quo vadis. Odpowiedź na pytanie, czy instytucje, których patronem jest Feliks Nowowiejski, powinny upatrywać w tym fakcie nową szansę i dlaczego prawie nigdy postaci patrona nie wykorzystuje się w celu kształtowania postaw młodych pokoleń, stanowi sedno wywodu doktor Alicji Deleckiej-Bury. Wątki folklorystyczne na podstawie pieśni Młynarka, Kazała mi mama i Sikoreczka świergoli Feliksa Nowowiejskiego przybliżyła w swoim artykule doktor habilitowana Sylwia Burnicka-Kalischewska, podczas gdy pieśni Róże dla Safo i Pod niebem Persji posłużyły doktor habilitowanej Joannie Tylkowskiej-Drożdż za podstawę do rozważań o motywach hellenistycznych i orientalnych w twórczości Feliksa Nowowiejskiego. Wycinkiem twórczości instrumentalnej w aspekcie nurtów i kierunków muzyki pierwszej połowy XX wieku w symfoniach orkiestrowych Feliksa Nowowiejskiego zajął się magister Jerzy Kukla. Istnienia pierwiastków marynistycznych w utworach organowych Feliksa Nowowiejskiego dowiódł natomiast doktor Waldemar Gawiejnowicz. Doktor Ilona Dulisz podjęła próbę odszyfrowania symboliki polskiego morza w muzyce Feliksa Nowowiejskiego, a doktor habilitowana Zenona Rondomańska – próbę analizy recepcji Śpiewnika morskiego po śmierci artysty. Obraz morza i jego kolorystyczna wizja w wybranych pieśniach omawianego kompozytora stanowią przedmiot rozważań w artykule magister Moniki Kuchty. Tekst doktor Małgorzaty Kornackiej zamyka publikację muzyczną interpretacją długich i krótkich form zaimka dzierżawczego w utworach wokalnych Feliksa Nowowiejskiego. Tematyczna rozpiętość monografii czyni ją pozycją szczególną i pozwala Czytelnikowi na wypracowanie opinii o wybranych fragmentach obszernej twórczości niedostatecznie docenianego, znakomitego kompozytora, jakim był Feliks Nowowiejski.

Wyjątkowość monografii Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego polega nie tylko na przedstawieniu i zanalizowaniu po raz pierwszy w historii muzyki marynistycznej części jego twórczości oraz propagowaniu treści artystycznych i patriotycznych. Książka niesie także przesłanie o wiele głębsze, wypływające z często jeszcze nieznanych młodym pokoleniom wartości, takich jak „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Zawiera opis wielkiej determinacji Nowowiejskiego w walce o niepodległość Polski, jak również stanowi swoisty hołd złożony przez obecne pokolenie muzyków, naukowców i muzykologów w formie rozdziałów monografii – jako symbolu uznania dla muzycznych i patriotycznych zasług tego wybitnego kompozytora. Gdy młode pokolenie pozna prawdę o poświęceniu przez Nowowiejskiego z wielkim trudem osiągniętej międzynarodowej sławy dla sprawy wolnej Polski, jego zasługi z pewnością zostaną docenione. Publikacja ma na celu także przywrócenie osoby Feliksa Nowowiejskiego do kanonu wielkich, znanych powszechnie polskich kompozytorów.

Polecamy również z tej kategorii:

Monografia wieloautorska Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego pod redakcją Sylwii Burnickiej-Kalischewskiej i Alicji Deleckiej-Bury dokumentuje wyniki szeroko zakrojonych badań nad wybranymi elementami twórczości kompozytora. Autorzy w swoich tekstach analizują utwory Feliksa Nowowiejskiego pod względem budowy formalnej, omawiają ważkie treści przekazywane przez tkankę literacką. Podkreślają, iż jego twórczość jest nie tylko istotnym elementem polskiej kultury, ale także stanowi znaczący wkład w nurt walki narodowo-wyzwoleńczej. Artykuły w swej treści obejmują wątki biograficzne, charakteryzują dorobek artysty, omawiają jego twórczość kompozytorską, działalność organizatorską, zarysowują sylwetkę i ukazują ją na tle elit kulturalnych. Przedstawiane treści uzupełniają obraz epoki na przełomie XIX i XX wieku, a także w pierwszej połowie XX stulecia. […] Przy ograniczonych możliwościach dostępu do źródeł publikacja Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego posiada duże znaczenie poznawcze oraz stanowi istotny zbiór ważnych wiadomości i analiz twórczości niewątpliwie wielkiej postaci, jaką był Feliks Nowowiejski. Być może ksiażka ta przyczyni się do szerszego poznania twórczości kompozytora, a także – co byłoby najcenniejsze – do spopularyzowania jego twórczości, nieco zapomnianej, jak również do większej obecności w polskim życiu muzycznym. Z tego też powodu pojawienie się takiej monografii przyjmuję z prawdziwą radością, a wydanie jej drukiem w pełni popieram.

Z recenzji prof. dr hab. Jolanty Gzelli