|
Książka jest wynikiem wieloletnich prac nad teoretycznym i praktycznym modelem ewaluacji społecznej, która znajduje zastosowanie w edukacji; może być także prowadzona na wszystkich innych obszarach w stosunku do przedmiotów, które mogą być poddawane badaniom ewaluacyjnym. Zaproponowany model ewaluacji przez wiele lat był wdrażany i praktykowany przez autorkę w licznych podejmowanych przez nią badaniach ewaluacyjnych, wprowadzając do nich elementy uspołecznienia, dialogu i partycypacji różnorodnych grup społecznych, będących pośrednio bądź bezpośrednio uczestnikami badań ewaluacyjnych lub grup i instytucji zainteresowanych wynikami ewaluacji.
Książka jest próbą wskazania potencjałów ewaluacji w jej uspołecznionym modelu; jest także próbą nakreślenia potrzeb wdrożenia tego typu ewaluacji, który w swoich założeniach nawiązuje do doświadczeń pedagogicznych, m.in. pedagogiki społecznej, ale także pedagogiki krytycznej. W tym pierwszym odwołaniu ewaluacja nawiązuje do wartościowania, praktyczności i celowości. Badania ewaluacyjne mają także wiele wspólnych elementów z badaniami krytycznymi. Ich zbieżne przesłanki zawierają się np. w potrzebach dostrzegania zmienności rzeczywistości społecznej, usytuowaniu badacza wewnątrz badanej rzeczywistości, odwołaniu do kontekstu społecznego i podejmowaniu przez badacza krytyki zarówno w jej pozytywnym, jak i negatywnym kontekście.
Niniejsza książka ma za zadanie pokazać rozumienie, metodologię i możliwości wykorzystania ewaluacji społecznej w edukacji oraz drogę do wypracowania właściwej kultury ewaluacyjnej, jaka stanowi długofalowy cel jej stosowania.
 Ewaluacja nie jest technicznym przedsięwzięciem polegającym na sprawnym zarządzaniu przetwarzaniem informacji. To złożony proces interakcji, refleksji, świadomego dialogu i negocjacji wartości przypisanych danej kulturze, dopasowania ich do potrzeb członków danej kultury, ale i dopasowania kultury do potrzeb jej członków. W tym sensie ewaluacja może być ryzykowna, ponieważ rozbudzić może sądy krytyczne, bez umiejętności ich porządkowania. Zapobiec temu może właściwa edukacja uczestników ewaluacji, a więc wyposażenie ich w wiedzę i umiejętności prowadzące do zrozumienia oraz planowania działań zgodnie z logiką badań ewaluacyjnych.
Jeśli więc założyć, iż rozwój kultury ewaluacyjnej jest jednym z ważnych wymiarów społecznego modelu ewaluacji, jaki konieczny jest w rozwoju potencjału i praktyk edukacyjnych, to warto zauważyć, w jak silny sposób obie te kategorie wyznaczają kształt kultury edukacyjnej. Warto dostrzec także, w jak dużym stopniu to właśnie edukacja w rozmaitych jej wymiarach staje się sensem procesu ewaluacyjnego, który nie jest zamknięty na z góry określone kryteria, a sama procedura ewaluacyjna nie jest reprodukcją stosunków władzy. Warto podkreślić, że kultura ewaluacyjna – jako świadomie konstruowana strategia uczenia się refleksyjności i rozwoju krytycznego myślenia o wartości realizowanych działań – jest animacją postaw transgresyjnych, dalekich od społecznych reprodukcji, a także hamowania potencjału rozwojowego, jaki kryje się w interakcjach procesu ewaluacyjnego zaangażowanego w procesy edukacyjne.
|
Wstecz
